CỦA CỐ GIÁM MỤC NGUYỄN QUANG TUYẾN
Linh mục Andrew Nguyễn Hữu Lễ
LỜI TRẦN T̀NH: V́ Giám mục Nguyễn Quang Tuyến không c̣n sống và làm chứng cho những ǵ tôi sắp viết ra, nên tôi đặt những ḍng chữ sau đây dưới sự chứng kiến của linh hồn cố Giám mục Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến. Tôi sẽ mắc tội nếu tôi viết sai sự thật hoặc là đặt vào miệng vị Giám mục quá cố những ǵ Ngài không có nói. Về phần tôi, với lương tâm của con người mang chức vụ Linh mục, tôi sẽ viết lại một cách trung thực những ǵ Giám mục Nguyễn Quang Tuyến đă nhắn gởi cho tôi như một LỜI TRỐI. Những lời nào từ miệng Đức Cha Tuyến nói ra sẽ được tôi viết bằng chữ nghiêng, bên trong dấu ngoặc kép.
Số phận an bài đưa đẩy tôi gặp gỡ và kết thân với một người bạn Linh mục ở miền Bắc vào năm 1988 là cha Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến, về sau này Ngài trở thành Giám Mục của Giáo phận Bắc Ninh. Rồi cũng do số phận an bài tôi đă có dịp nói chuyện qua điện thoại với Giám mục Nguyễn Quang Tuyến, lúc đó đang trị bệnh tại Hoa Kỳ chỉ vài tháng trước khi Ngài qua đời.
Trong cuộc điện đàm đó, Ngài đă nói với tôi như là một LỜI TRỐI về tâm trạng của một Giám mục đang bị giày xéo tâm can trước t́nh cảnh vô cùng bi đát của Giáo Hội Công Giáo Việt Nam (GHCGVN) trên ba thập niên qua. Trong hoàn cảnh như thế, Ngài đă không thể nói lên được và cũng chẳng biết thổ lộ cùng ai! Qua cách nói và lối diễn tả về thực trạng của GHCGVN tôi khó mà h́nh dung ra được người đang nói với tôi bên kia đầu dây là một Giám mục. Sau khi thổ lộ tâm can bằng giọng nói hùng hồn nhưng đầy sự đau đớn, có lúc bị uất nghẹn, Giám mục Nguyễn Quang Tuyến đă nhiều lần thúc giục tôi: “Bác Lễ viết đi, bác có khả năng và điều kiện bác viết ra đi, viết ra đi. Tuyến này sẽ làm chứng cho các lời bác viết”.
Từ đó về sau, lúc nào câu nói:“Bác Lễ viết đi, bác có khả năng và điều kiện bác viết ra đi, Tuyến này sẽ làm chứng cho các lời bác viết” cũng văng vẵng bên tai tôi.
Để đọc giả có thể hiểu được mối thâm t́nh giữa cố Giám mục Nguyễn Quang Tuyến và tôi, từ đó dẫn đến việc Ngài trao gởi niềm ước mơ như là một LỜI TRỐI trước khi ĺa đời, tôi xin tŕnh bày mấy hàng dưới đây.
Tháng 7 năm 1988, sau 13 năm tù, tôi được tha ra khỏi trại giam Nam Hà và tôi đă lưu lại miền Bắc 2 tuần trước khi về Nam, như tôi có viết trong phần nhập đề của Bút Kư “TÔI PHẢI SỐNG”. Tôi cố ư nán lại, với mục đích đi thăm một số giáo phận để t́m hiểu tại chỗ t́nh trạng giáo hội miền Bắc trải qua mấy chục năm dưới chế độ cộng sản, sau này khi nào có điều kiện tôi sẽ viết lại kinh nghiệm đó. Khi đến Bắc Ninh, tôi c̣n có ư định thăm gia đ́nh người bạn tù Linh mục đang c̣n ở lại trong trại giam là cha Nguyễn Đức Hiểu tại làng Ngô Khê.
Giáo phận Bắc Ninh lúc đó rất tiêu sơ buồn thảm, với Giám mục Phaolô Phạm Đ́nh Tụng già yếu và khoảng chừng 12 Linh mục, hầu hết đă lớn tuổi, cùng với vài ba Linh mục “chui”, tức là những Linh mục được âm thầm phong chức mà không được chế độ cộng sản công nhận. Để tránh rắc rối, mọi người bên ngoài gọi các Linh mục “chui” này là “Anh”, chỉ khi nào trong nhà với nhau chúng tôi mới gọi các ngài là “Cha”.
Chính trong lần tới Bắc Ninh đó, tôi được gặp và kết thân với cha Nguyễn Quang Tuyến, đang là cha sở nhà thờ Chánh Toà. Cha Nguyễn Quang Tuyến rất hoạt bát, vui tươi, Ngài cùng độ tuổi với tôi và chúng tôi thân nhau dễ dàng. Chúng tôi gọi nhau là “bác”, theo cách xưng hô thân mật của người Bắc, và vẫn giữ nguyên lối xưng hô đó măi về sau này.
Có 3 việc tôi nhớ măi về cha Tuyến. Vào những buổi tối mùa hè oi bức, cha Tuyến cùng mấy anh em Linh mục “chui” và tôi nằm ḅ trên sàn ván khu nhà khách, ăn bánh đa cùi dừa và chuyện tṛ với nhau rất thân mật. Việc thứ hai là cha Tuyến xin tôi nếu chưa vội về Nam th́ ở lại giúp cho Ngài một ít kiến thức căn bản về tiếng Anh, tiếng Pháp mà Ngài không có dịp học. Điều thứ ba đặc biệt hơn là sau khi về Sài G̣n một thời gian ngắn, tôi nhận được thư cha Tuyến gởi vào, báo tin Ngài được Ṭa Thánh chọn làm Giám Mục và “mời bác Lễ về Bắc Ninh dự lễ phong chức Giám mục của Tuyến sẽ tổ chức vào ngày 25 tháng Giêng 1989, lễ kính Thánh Phaolô Trở Lại, Quan Thầy của Đức Cha Già (Phaolô Phạm Đ́nh Tụng)”. Hoàn cảnh tôi lúc bấy giờ không có thể đi ra Bắc được, nên chỉ chúc mừng bằng một thư khá dài. Sau đó tôi vượt biên qua Thái Lan không bao lâu trước ngày Cha Tuyến được phong chức Giám mục.
Từ khi tôi trốn ra khỏi Việt Nam, Đức Cha Nguyễn Quang Tuyến và tôi ít có dịp liên lạc, chỉ thỉnh thoảng thư từ hỏi thăm nhau hoặc qua tin tức của những người có dịp về thăm Bắc Ninh. Mặc dù không liên lạc thường xuyên nhưng không v́ thế mà t́nh bạn của chúng tôi suy giảm.
Măi cho tới đầu năm 2006, tôi qua Mỹ để chuẩn bị cho Lễ Ra Mắt PHONG TRÀO QUỐC DÂN Đ̉I TRẢ TÊN SÀI G̉N, tôi được chị Kiều Mỹ Duyên cho hay có Đức Cha Nguyễn Quang Tuyến, Giám mục Bắc Ninh hiện đang trị bệnh tại Mỹ. Tôi nhờ chị liên lạc t́m giùm số điện thoại. Hôm sau chị trao cho tôi số phone của Đức Cha Tuyến đang ở Portland, tiểu bang Oregon, tôi gọi và đă gặp Ngài. Tôi rất vui mừng. Lần đó chúng tôi nói chuyện trên một tiếng rưỡi đồng hồ.
Mặc dù nội dung câu chuyện hơi khác thường, mang tính cách một sự trối trăn nhưng tôi không ngờ lần đầu nói chuyện với người bạn sau 18 năm xa cách cũng là lần cuối! Tôi coi đây là sự an bài huyền nhiệm để Giám mục Nguyễn Quang Tuyến có dịp gởi lại LỜI TRỐI cho tôi. Trong cuộc nói chuyện đó, Ngài luôn miệng thúc giục tôi:“Bác Lễ viết đi, bác có khả năng và điều kiện bác viết ra đi. Tuyến này sẽ làm chứng những lời bác viết.”
Tôi hứa là sẽ viết ra những ǵ Ngài muốn nhờ tôi nói lên. Tuy nhiên, tôi chưa kịp thực hiện th́ Chúa đă gọi Giám mục Nguyễn Quang Tuyến về Nhà Cha vào ngày 24 tháng 9 năm 2006. Khi được báo tin buồn, tôi không cầm được nước mắt.
Sau khi Đức Cha Tuyến qua đời, dường như trong tôi có sự thúc giục mănh liệt phải lo thực hiện điều tôi đă hứa với Ngài. Tôi cảm tưởng như Đức Cha Tuyến đă “chết không nhắm mắt”, như cách nói thông thường của người b́nh dân khi nói về người chết mà c̣n có ǵ ẩn uất trong ḷng. Thực ra, không phải là tôi không muốn thực hiện LỜI TRỐI đó, nhưng tôi chờ một thời điểm thích hợp nhất để viết ra những lời tâm tư nhắn gởi của Ngài. Tôi có chia sẻ và bàn ư định này với vài người bạn thân.
Qua những sự việc xảy ra một cách đau buồn làm rối loạn nội t́nh của GHCGVN trong nước cũng như ở hải ngoại một vài tuần lễ vừa qua, nhất là từ sau phiên ṭa “Bịt Miệng” xử tù Linh mục Nguyễn Văn Lư tại Huế vào ngày 30-3-2007. Tôi nghĩ đă đúng lúc tôi công bố LỜI TRỐI của Cố Giám mục Nguyễn Quang Tuyến để rộng đường dư luận.
Lúc này, trên diễn đàn điện tử luôn thấy có những tin tức của một số người lên tiếng đặt vấn đề hoặc trách móc, phê b́nh, lên án Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, và một vài chức sắc cao cấp trong GHCGVN về thái độ, lời nói hay cách hành xử sai trái của họ trước hoàn cảnh hiện nay của đất nước, trong đó có những lời phê phán gắt gao, nặng nề.
Tôi có cảm tưởng hiện nay một cuốn phim hài nhiều tập về GHCGVN đang được tŕnh chiếu. Mỗi ngày một t́nh tiết mới xuất hiện và các khán giả mến mộ đang nóng ḷng đón xem những hồi tiếp theo. Trong lúc tôi đang viết mấy ḍng chữ này, có email cho biết bên Mỹ một số giáo dân đang lo “đánh vật” với sự kiện Giám mục Nguyễn Văn Ḥa, Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục Việt Nam và vài Giám mục khác đang có mặt tại California, sẽ có tiệc mừng và... quyên tiền tại các nhà hàng khác nhau trong dịp Tháng Tư Đen, thời điểm mà các Cộng Đồng người Việt tỵ nạn Cộng Sản trên toàn thế giới ngậm ngùi tưởng niệm ngày Quốc Hận. Thật ra, việc những chức sắc trong Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, điển h́nh là Giám mục Nguyễn Văn Sang, ra hải ngoại xin tiền về để “xây dựng Giáo Hội quê nhà” đă trở nên quá thông thường và không c̣n là đề tài thời sự nữa. Tuy nhiên trong lần này, vị Giám mục Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục Việt Nam và một vài Giám mục nữa đồng loạt qua Mỹ và tổ chức “Tiệc Mừng” trong thời điểm Quốc Hận 30 tháng Tư, đă khiến cho nhiều người nh́n nhau lắc đầu và hỏi: “Thế này là thế nào?”
Trở lại cuộc điện đàm hôm đó, khi bắt đầu câu chuyện tôi hỏi thăm Đức cha Tuyến về bệnh t́nh, và Ngài cho biết bị chứng ung thư khó ḷng cứu chữa, tôi nói sẽ cầu nguyện cách riêng cho Ngài.
Tiếp theo tôi hỏi về t́nh trạng Giáo Hội tại quê nhà. Tới đây, tôi cảm thấy Đức Cha Tuyến linh hoạt hẳn lên và đă gần như độc thoại bằng giọng nói hùng hồn nhưng chứa đầy đau thương uẩn khúc, để cố diễn tả những ǵ đă chất chứa trong ḷng từ lâu. Ngài dùng cách nói “bọn ma quỷ” khi đề cập đến chế độ cộng sản. Ngài nói“bọn ma quỷ” đă làm hết mọi cách để cấy người của đảng vào các cấp của Giáo Hội, không phải chỉ trong hàng ngũ Giám mục và Linh mục, mà ngay cả trong các Hội Đồng Giáo Xứ. V́ thế, trong cương vị Giám mục, Ngài chú tâm rất nhiều trong việc xây dựng cơ cấu Hội Đồng Giáo Xứ tại các xứ, các họ, không để cho “ bọn ma quỷ” cài người của chúng vào.
Sau đây là 5 câu nói mà tôi c̣n nhớ nguyên văn từ miệng Giám Mục Nguyễn Quang Tuyến hôm đó, theo thứ tự thời gian của cuộc điện đàm.
1. “Đau đớn và nhục nhă lắm bác Lễ ơi! Những người nào được bọn ma qủy cho chịu chức Linh mục đều phải kư một tờ giấy cam đoan làm việc cho họ”
2. “Việc bọn ma quỷ cho phép phong chức hơn 50 linh mục tại Hà Nội vừa qua là một tṛ hề. Chúng nó lợi dụng đạo Công giáo để đánh bóng cho chế độ. Càng có nhiều Linh mục trẻ th́ Giáo hội càng chết bác Lễ ơi. Tôi rất cẩn thận và hạn chế phong chức Linh mục trong Giáo phận của tôi. ”
3. “Tôi làm ǵ có tiếng nói trong Hội Đồng Giám Mục. Họp hành chỉ là h́nh thức thôi. Mà thực ra Hội Đồng Giám Mục cũng chả có tiếng nói ǵ. Bọn Huỳnh Công Minh điều khiển tất cả”
4. “Giáo hội Công Giáo Việt Nam hiện nay đă bị THUẦN HÓA cả rồi bác Lễ ơi. Từ Hồng Y, Giám mục, Linh mục Tu sĩ đến giáo dân đều đă bị THUẦN HÓA cả rồi. Bác có hiểu nghĩa của THUẦN HÓA không? THUẦN HÓA cũng giống như người ta huấn luyện những con sư tử dạy chúng làm tṛ nhào lộn nhảy múa cho chủ lấy tiền ấy mà! Đau đớn và nhục nhă lắm bác Lễ ơi.”
5. Bác Lễ viết đi, bác có khả năng và điều kiện bác viết ra đi. Tuyến này sẽ làm chứng cho những lời bác viết.”
6.
Tôi cảm thấy nhẹ người sau khi đă thực hiện xong lời hứa với cố Giám mục Nguyễn Quang Tuyến. Người đời thường nói, LỜI TRỐI là những lời nói chân thành nhất của con người khi biết ḿnh sắp phải từ giă cuộc đời. Giám mục Nguyễn Quang Tuyến đă để lại LỜI TRỐI mà tôi vừa làm nhiệm vụ chuyển đạt đến tất cả mọi người. Mặc dù những ǵ Ngài nhắn gởi lại có thể gây kinh ngạc cho một số người, nhưng tôi biết đó là những lời trung thực nhất khi nói về Giáo Hội Công Giáo Việt Nam trong suốt 17 năm Ngài làm Giám mục.
Bác Tuyến quư mến, giờ đây Bác có thể nhắm mắt yên nghỉ trong giấc ngủ ngàn thu, v́ LỜI TRỐI của Bác gởi gấm lại cho tôi đă được thực hiện. Tôi tin chắc là Bác đang ở Thiên Đàng với Đấng đă sanh dựng ra Bác và ban cho Bác Thánh Chức Giám Mục để phục vụ Dân Chúa. Khi c̣n sống Bác đă ở trong hoàn cảnh nghiệt ngă không có thể chu toàn ước nguyện của một Giám Mục chân chính, muốn được thấy một Giáo Hội Công Giáo tinh tuyền, thánh thiện, xứng với vai tṛ Chứng Nhân Cho Sự Thật. Ngược lại, Bác đă phải uất hận gởi lại LỜI TRỐI trước khi từ giă cơi đời qua câu nói “Giáo Hội Công Giáo Việt Nam đă bị THUẦN HÓA”. Trên Thiên Đàng, xin Bác hăy cầu bầu cho Dân Tộc và Giáo hội Công giáo Việt Nam sớm thoát khỏi nanh vuốt của “bọn ma quỷ” là những kẻ đă thành công trong việc “THUẦN HÓA” Giáo Hội.
Hai chữ “THUẦN HÓA” của cố Giám mục Nguyễn Quang Tuyến đă diễn tả một cách quá đau thương về hoàn cảnh GHCGVN dưới chế độ vô thần cộng sản. Khi nói GHCGVN đă bị “THUẦN HÓA” tôi hiểu ư của Ngài và xin nói rơ ư đó ra đây và dùng làm phần kết luận của bài viết này:
Xin đồng bào Công giáo nên ư thức về hiệu quả trong việc viết bài phê b́nh, chỉ trích, kết án các Hồng Y, Giám mục, Linh mục Việt Nam, gọi họ là những kẻ hèn nhát, câm nín và trốn trách nhiệm. Đó là việc làm uổng công vô ích. Hăy hiểu rằng, “bọn ma quỷ” đă “THUẦN HÓA” họ cả rồi, họ cũng chỉ là những nạn nhân mà thôi.
Ngược lại, xin hăy dành thời giờ và công sức cùng nhau quyết tâm triệt hạ “bọn ma quỷ” Việt gian cộng sản, là những kẻ đă dùng thủ đoạn đầy tinh vi quỷ quyệt để “THUẦN HÓA” Giáo Hội Công Giáo Việt Nam. Và chúng đă thành công. Chỉ có tội đồ Hồ Chí Minh và tập đoàn lănh đạo của chế độ Việt gian cộng sản do Hồ Chí Minh dựng lên mới là những kẻ phải bị kết án.
Thật vậy, mọi người phải hiểu rằng, không có ǵ làm cho “bọn ma qủy” Việt gian cộng sản vui mừng và sung sướng hơn là được thấy càng lúc càng có nhiều giáo dân tỏ ra nhiệt tâm hăng hái trong việc phê b́nh, chỉ trích, kết án các Hồng Y, Giám mục, Linh mục... mà quên đi thủ đoạn tinh vi quỷ quyệt của “bọn ma quỷ”. Thật ra chính “bọn ma quỷ” Việt gian cộng sản là những chủ nhân rành nghề của gánh xiếc. Những chủ nhân này đă khéo léo“THUẦN HÓA” đàn sư tử, dạy chúng làm tṛ nhào lộn nhảy múa trên sân khấu để thu tiền, như cố Giám mục Nguyễn Quang Tuyến đă dùng h́nh ảnh đó để diễn tả về hiện t́nh GHCGVN, trong nỗi uất nghẹn, trước khi từ giă cơi đời.
Tại Thành Phố Auckland, New Zealand
Tháng Tư Đen 2007