BÙc änh Và Ch‰ ñ¶

Phåm HÒng SÖn

"Trong phòng xº án, các phóng viên báo chí trong và ngoài nܧc bÎ ÇÄy ra ngoài do quÀn chúng xông vào nhÜ sóng cÒn... Tôi là "nhân vÆt sÓ 1" và ÇÜ®c ngài ûy viên công tÓ trao bän photo cáo trång... Chúng tôi bÎ bu¶c t¶i là "chû mÜu cûa m¶t âm mÜu phän loån" c¿c kÿ nguy hi‹m. V§i t¶i danh này, án tº hình là ÇiŠu không còn cÀn phäi bàn cãi n»a! LuÆt sÜ Bram Fischer yêu cÀu hoãn phiên xº. Ông này hi‹u rÃt rõ r¢ng các bÎ cáo phäi có thì gi© nghiên cÙu kÏ bän cáo trång trܧc khi phát bi‹u š ki‰n cûa mình trܧc cÖ quan nhân danh công lš... Trong ba tuÀn ti‰p theo, chúng tôi chuÄn bÎ tÆp th‹ cho nh»ng l©i phát bi‹u trܧc tòa... XuÃt hiŒn låi trܧc tòa chúng tôi tÃn công ngay. Bram Fischer phê phán bän cáo trång là s¿ áp Ç¥t, vi‰t l¶n x¶n và võ Çoán... NgÜ©i ta yêu cÀu chúng tôi "nói l©i cuÓi cùng" r¢ng mình có t¶i hay không. Chúng tôi Çã thÓng nhÃt v§i nhau không trä l©i "theo phÜÖng pháp c° Çi‹n" mà tÆn døng khoäng th©i gian quš báu này Ç‹ miŒt thÎ phÜÖng pháp xº án cûa nhà cÀm quyŠn... Tôi có gÀn hai tuÀn lÍ chuÄn bÎ bài phát bi‹u cuÓi cùng... Tôi, bÎ cáo thÙ nhÃt, ÇÜ®c g†i. Tôi ÇÙng th£ng dÆy, nhìn bao quát phòng xº án, rÒi b¡t ÇÀu tØ tØ Ç†c "... Tôi giÜÖng cao lš tܪng dân chû và xã h¶i t¿ do mà ª Çó tÃt cä m†i ngÜ©i ÇŠu bình Ç£ng chung sÓng v§i nhau trong nh»ng ÇiŠu kiŒn và khä næng nhÜ nhau. ñó là m¶t lš tܪng mà tôi lÃy làm lë sÓng và hy v†ng së Çåt ÇÜ®c. Song n‰u cÀn tôi s¤n sàng hy sinh cho lš tܪng Ãy". Tôi nói suÓt bÓn gi© liŠn. Phòng xº án l¥ng nhÜ t©. Sau khi nói xong, tôi tØ tØ ngÒi xuÓng m¶t cách khoan thai. Tôi không quay ÇÀu låi và không nhìn lên các hàng gh‰ nh»ng ngÜ©i d¿ khán, m¥c dù tôi nhÆn thÃy m†i ánh m¡t Çang Ç° dÒn vào tôi... Bän án dành cho tÃt cä các bÎ cáo là tù chung thân trong nhà lao. Chúng tôi nhìn nhau mÌm cÜ©i... Tôi quay låi, hܧng lên các hàng gh‰ d¿ khán và cÜ©i, m¡t tìm mË và Winnie."

Xin ÇÜ®c thÜa ngay v§i quš vÎ Çây không phäi là cänh diÍn ra trong m¶t ch‰ Ƕ dân chû nhÜ ta vÅn thÜ©ng thÃy ª nh»ng nܧc nhÜ Pháp, MÏ, Úc,... hay ª tòa án quÓc t‰ La-hay (La Haye). Trên Çây là m¶t sÓ chi ti‰t trong phiên tòa do ch‰ Ƕ phân biŒt chûng t¶c A-pác-thai (Apartheid) tàn båo khét ti‰ng xº Nelson Mandela và các c¶ng s¿ vào næm 1964, ngÒi trên gh‰ quan tòa là nh»ng ngÜ©i da tr¡ng cûa hŒ thÓng cÀm quyŠn Nam phi lúc Çó, Nelson Mandela và các bÎ cáo khác ÇŠu là ngÜ©i da mÀu - nh»ng ngÜ©i không ÇÜ®c hŒ thÓng cÀm quyŠn da tr¡ng ÇÜÖng th©i thØa nhÆn quyŠn bình Ç£ng v§i ngÜ©i da tr¡ng. (Çoån trích theo "Nelson Mandela, ngÜ©i tù th‰ k›" - bän biên dÎch hÒi kš cûa Nelson Mandela do nhà xuÃt bän TrÈ Ãn hành næm 1998).

43 næm sau tåi xÙ sª có tên là ViŒt nam v§i câu khÄu hiŒu cºa miŒng cûa nh»ng kÈ cÀm quyŠn là luôn vì "m¶t xã h¶i công b¢ng, dân chû, væn minh" Çã có m¶t phiên tòa ÇÜ®c gi§i truyŠn thông tÜ©ng thuÆt:

Hu‰
30/03/2007

Linh møc bÃt ÇÒng chính ki‰n, NguyÍn Væn Lš, Çã bÎ m¶t tòa án ª thành phÓ Hu‰, quê nhà ông, k‰t án 8 næm tù giam. Linh møc Lš Çã xuÃt bän m¶t t© báo bÎ cÃm và giúp thành lÆp ñäng Thæng Ti‰n ViŒt Nam nhÜ m¶t Çäng thay th‰ ñäng C¶ng sän cÀm quyŠn cûa ViŒt Nam . 4 nhà tranh ÇÃu dân chû khác cÛng Çã bÎ k‰t án trong phiên xº này.

ThÄm phán Bùi X‰, chû tÎch h¶i ÇÒng xét xº Çã džc cáo trång vào cuÓi bu°i sáng ngày thÙ sáu, sau m¶t phiên xº kéo dài 4 gi© ÇÒng hÒ ª tòa án thành phÓ Hu‰.

ThÄm phán Çã k‰t án linh møc Công giáo NguyÍn Væn Lš 8 næm tù giam. Hai ÇÒng bÎ cáo v§i linh møc Lš, nh»ng ngÜ©i sáng lÆp Çäng Thæng Ti‰n là ông NguyÍn Phong bÎ k‰t án 6 næm tù và ông NguyÍn Bình Thành cÛng bÎ k‰t án 5 næm tù.

Hai n» bÎ cáo, Lê ThÎ LŒ H¢ng và Hòang ThÎ Anh ñào cÛng bÎ Çã bÎ k‰t án nhÜng ÇÜ®c hܪng án treo.

Các bÎ cáo bÎ k‰t t¶i tuyên truyŠn chÓng phá nhà nܧc ViŒt Nam . Trong nh»ng næm qua h† Çã xuÃt bän m¶t t© báo Ƕc lÆp có tên "T¿ do Ngôn luÆn". Næm ngoái h† Çã thành lÆp Çäng Thæng Ti‰n ViŒt Nam nhÜ m¶t Çäng thay th‰, m¶t Çäng không theo chû nghïa c¶ng sän.

Linh møc Lš Çã khai rÃt ng¡n tåi tòa và các câu trä l©i thÄm phán cûa ông hai lÀn bÎ ng¡t khi ông cÓ g¡ng nói nh»ng l©i lên án ch‰ Ƕ:

"ViŒt Nam áp døng luÆt rØng"

"ñä Çäo Çäng c¶ng sän"

Cänh sát Çã t¡t micro cûa linh møc Lš và giäi ông ra khÕi phòng xº án.

Theo bän tin hôm thÙ sáu cûa AP thì linh møc Lš Çã không có m¥t trong phòng xº án khi bän án ÇÜ®c džc.

Các bÎ cáo trong phiên tòa này không có luÆt sÜ bào ch»a và không ÇÜ®c t¿ bào ch»a. CuÓi phiên xº các thÄm phán hÕi h† xem h† có muÓn nói gì vŠ vø án nhà nܧc này không. Ông NguyÍn Bình Thành b¡t ÇÀu trình bày vŠ trÜ©ng h®p cûa ông nhÜ sau:

Ông Thành nói r¢ng hành Ƕng cûa ông phù h®p v§i luÆt pháp quÓc t‰. Tuy nhiên chû tÎch h¶i ÇÒng xét xº Çã ng¡t l©i ông và nói r¢ng nh»ng ÇiŠu này không liên quan gì ljn vø án.

Và Çây, m¶t hình änh ÇÜ®c ghi låi trong phiên tòa Çó:

BÙc änh Çã gây sÓc ÇÓi v§i c¶ng ÇÒng nhân loåi trên toàn th‰ gi§i và nhiŠu ngÜ©i Çã dùng tØ "ghê tªm" ghi xem tÃm hình, Çúng nhÜ câu tøc ng» cûa ViŒt nam " træm nghe không b¢ng m¶t thÃy", bªi Çây là lÀn ÇÀu c¶ng ÇÒng nhân loåi ti‰n b¶ ÇÜ®c chÙng ki‰n m¶t hình änh Ç¥c tä trong m¶t phiên tòa cûa ViŒt nam, nhÜng có m¶t câu tøc ng» khác cûa phÜÖng Tây cÛng rÃt Ç¡t trong trÜ©ng h®p này: "phÀn chóp cûa m¶t täng bæng" (the tip of the iceberg).

Phiên tòa A-pác-thai k‹ trên Çã Çi vào lÎch sº v§i cái tên Phiên tòa Rivonia (theo ÇÎa danh nÖi xº) và lš tܪng cûa Nelson Mandela Çã thành hiŒn th¿c trên ÇÃt nܧc Nam phi Çúng nhÜ ông khäng khái xác tín ngay trong phiên tòa. Có m¶t chi ti‰t cÀn k‹ thêm cÛng ngay trong phiên tòa Çó Ç‹ bác låi cáo bu¶c r¢ng ông là c¶ng sän, Nelson Mandela Çã Çáp låi: "Thông qua nh»ng tác phÄm cûa chû nghïa Mác và tØ các cu¶c Çàm Çåo v§i nh»ng ngÜ©i Mác-xít, tôi nhÆn thÙc ra r¢ng nh»ng ngÜ©i c¶ng sän nhìn nhÆn ch‰ Ƕ Çåi nghÎ ª các nܧc phÜÖng Tây là phän dân chû và phän Ƕng. Trái låi, tôi ngÜ«ng m¶ hŒ thÓng xã h¶i Ãy."

BÙc änh nói trên t¿ nó Çã l¶t tä h‰t nh»ng gì vŠ bän chÃt cûa m¶t ch‰ Ƕ. ChÌ có ÇiŠu ch‰ Ƕ Çó nó không có tên là A-pác-thai, Ta-li-ban hay phát-xít Hitler mà nó có m¶t cái tên "C¶ng hòa xã h¶i chû nghïa ViŒt nam". LÎch sº luôn cho thÃy nh»ng gì có cùng bän chÃt së ÇŠu Çi ljn m¶t k‰t cøc tuy nhanh chÆm hay b¢ng nh»ng cách khác nhau.

Phåm HÒng SÖn

05/04/2007